Review: Cooler Master PL360 Flux
Links; Mede getest in deze review;- Productpagina: MasterLiquid ML240L V2 RGB
- Productpagina: MasterLiquid ML360 Illusion
- Productpagina: CryoFuze Nano Thermal Grease
Het afgelopen jaar heeft Cooler Master een aantal nieuwe AIO-koelers (all-in-one) op de markt gebracht. Daarvan bekijken we vandaag een drietal, met als hoofdonderwerp (en vlaggenschip) de MasterLiquid PL360 Flux. De nieuwe Flux-reeks is prestatiegericht met vernieuwde fans en bladen, waar de Illusion-reeks mikt op RGB-verlichting met de Halo-fans. Van beide reeksen plaatsen we de 360mm-varianten op de pijnbank, alsmede de ML240L V2 RGB voor een extra vergelijking.
Prijsgewijs is de MasterLiquid PL360 Flux één van de duurste koelers van Cooler Master dusver. Zo leg je voor die 360mm-variant welgeteld € 179,99 neer en voor de 240mm-variant € 159,99. Dat is in beide gevallen zowaar vier tientjes meer dan de adviesprijs van de Illusion-uitingen. Kortom, voor het geld verwachten we dat de Flux beter presteert dan de Illusion. Of dat daadwerkelijk het geval is, gaan we in de praktijk ondervinden. Tijd om de temperaturen te laten stijgen!
Hieronder treffen we de specificaties aan;
| Specifications | Cooler Master MasterLiquid PL360 Flux |
|---|---|
| Product Number | MLY-D36M-A23PZ-R1 |
| Exterior Color | Black |
| CPU Socket | LGA1700*, LGA1200, LGA2066, LGA2011-v3, LGA2011, LGA1151, LGA1150, LGA1155, LGA1156, AM4, AM3+, AM3, AM2, AM2+, FM2+, FM2, FM1, TR4 |
| Radiator Material | Aluminum |
| Radiator Dimensions | 394 x 119.6 x 27.2mm / 15.5 x 4.7 x 1.07 inch |
| Pump Dimensions | 89 x 75 x 40 mm / 3.5 x 2.95 x 1.57 inch |
| Pump MTTF | >210,000 hours |
| Pump Noise Level | 15 dBA (Max) |
| Pump Connector | 4-Pin (PWM) |
| Pump Rated Voltage | 12 VDC |
| Pump Power Consumption | 6W |
| Fan Dimensions (L x W x H) | 120 x 120 x 25 mm / 4.7 x 4.7 x 1 inch |
| Fan Quantity | 3 PCS |
| Fan LED Type | Addressable Gen 2 RGB |
| Fan Speed | 0-2300 RPM ± 10% |
| Fan Airflow | 72.37 CFM (Max) |
| Fan Noise Level | 32 dBA |
| Fan Pressure | 2.96 mmH₂O (Max) |
| Fan Bearing Type | Loop Dynamic Bearing |
| Fan Life Expectancy | >160,000 Hours |
| Fan Power Connector | 4-Pin (PWM) |
| Fan Rated Voltage | 12VDC |
| Fan Rated Current | 0.15A |
| Fan Safety Current | 0.3A |
| RAM Clearance | N/A |
| Warranty | 5 years |
| Series | MasterLiquid Pro |
| Cooler Type | Liquid Cooler |
| Radiator Size | 360 |
Prestatiegericht en duurzaam
De MasterLiquid PL360 Flux staat in deze review centraal, dus daar bekijken we de specificaties van. We beginnen met de verbeterde fans, die nu doorontwikkelde SickleFlow-bladen en een ring bezitten. Daarnaast is er de vernieuwde, in-house ontwikkelde pomp, die nu twee kamers bezit voor een verbeterde doorstroom van het water. Verder is de koperen baseplate voorzien van een nieuw ontwerp voor de groeven, zodat ook het contact geoptimaliseerd is.
Het verhaal is dusver duidelijk: Cooler Master heeft met de Flux-reeks alles op alles gegooid voor prestaties. Dat zien we mede terug aan enkele specs, zoals de maximale luchtdruk van de fans: 2,96 mmH₂O. Dat is overigens gemeten op 2300 RPM, een snelheid die gepaard moet gaan met een geluidsproductie van 32 dB(A). Daarbij kaart Cooler Master ook een 0RPM-modus aan, wat handig kan zijn voor een gegarandeerd stille werking.
Als het gaat om levensduur, dan zien we aantal opvallende zaken benoemd worden. Waar de Illusion een MTTF van 70.000 uur voor de pomp bezit, wordt een MTTF aangekaart van 210.000 uur voor de Flux. Dat leidt ook tot een garantie van zowaar vijf jaar i.p.v. de gebruikelijke drie jaar die we veelal zien van Cooler Master. Wat betreft de fans kijken we nog wel steeds naar een verwachte gebruikstijd van 160.000 uur.
Al met al lijkt Cooler Master veel goeds te beloven bij de Flux-koelers, inclusief een flinke lijst aan ondersteunde platformen. Het is vooral die verlengde garantie die altijd welkom is. Als de prestaties er tegenover staan, dan zijn er dus ook duurzame redenen om een Flux-uiting te overwegen boven een Illusion-uiting. Uiteraard moeten we de beestjes eerst nog uitpakken en aan de tand voelen.
Een ogenschijnlijk nieuwe huisstijl siert de verpakking van de MasterLiquid PL360 Flux. De stijl bevalt me wat dat betreft prima, maar het is natuurlijk de inhoud waarin we geïnteresseerd zijn. Dat zit gelijk snor, want bij het openen van de doos worden we begroet door een aanzienlijke inhoud. Het zijn in eerste instantie de fans, pomp, radiator en een zakje accessoires die zichtbaar zijn. Bij het uit de doos tillen van de inhoud komt heel wat meer tevoorschijn.
Ten eerste ben ik aangenaam verrast door de hoeveelheid accessoires. Dat is niet gek ook, gezien de ondersteuning voor Intel Alder Lake (LGA1700) én zelfs AMD Threadripper (TR4). Zo zijn de accessoires per platform netjes verdeeld en verpakt. Daarbij zien we o.a. de brackets voor Intel en AMD, de RGB-controller (die we bij het monteren bekijken en bespreken), clips voor de RGB-kabels en de nodige kabels (waaronder splitterkabels) voor het aansluiten van diverse zaken.
Uiteraard werpen we ook een blik op de grotere elementen, met als eerste het waterblok en de daarin geïntegreerde pomp. Ook krijgen we een duidelijke indruk van de sleeves voor de tubes en onderop zien we de koperen baseplate met een typerende waarschuwingssticker. De baseplate is een grote te noemen, wat zéér prettig is voor de grotere processoren die thuishoren in sockets LGA1700 en TR4.
Dan zijn er de 360mm-radiator en het bijbehorende drietal fans om te aanschouwen. De nieuwe vorm van de SickleFlow-bladen en de ring rondom zijn goed zichtbaar. Dat ontwerp speelt ongetwijfeld een rol in het leveren van de benoemde luchtdruk. Designgewijs bezit de radiator geen exceptioneel uiterlijk en datZelfde geldt eigenlijk ook voor de fans. Althans, in vergelijking met Halo-fans van de Illusion-koelers. Maar ja, daar kies je dan ook bewust voor bij de Flux-uitingen.
Het mocht enige tijd geleden zijn sinds ik voor het laatst een AIO van Cooler Master had geïnstalleerd. Zo was ik benieuwd naar het huidige montagesetje en die mag in de praktijk prima bevallen. In dit geval zijn de drie koelers gemonteerd op een Intel-platform, om precies te zijn de MSI MEG Z590 Godlike. Alle koelers, de PL360 Flux, ML360 Illusion en ML240L V2 RGB, waren overigens voorzien van ruwweg dezelfde montagematerialen, dus installatie was bij allen een fluitje van een cent.
Wel merkte ik op dat de PL360 Flux het prettigste was om te monteren. Bij die koeler zijn de brackets op de pomp namelijk iets makkelijker te installeren. Uiteraard heb je dan nog een typerende backplate te plaatsen en de afstandshouders te plaatsen. Vervolgens kan je de meegeleverde koelpasta op de processor plaatsen en de koeler met de duimschroeven op zijn plek vastzetten. Al met al kostte het slechts vijf minuten om de PL360 Flux op het moederbord te krijgen. Niet verkeerd.
Hieronder is het visuele overzicht van de montage van de PL360 Flux te zien. Belangrijk om te weten, is dat de Flux-koelers standaard met montagematerialen komen voor Intel LGA1700, dus ook als Alder Lake-eigenaar kan je met een gerust hart een aanschaf overwegen. Over toffe zaken gesproken: Cooler Master levert clips mee om de RGB-kabels bij elkaar te houden - handig!
RGB-controller
Wat ik hier als laatste wil bespreken, is de controller voor het aansluiten van de RGB-verlichting. Het is fijn om een controller meegeleverd te zien, al vind ik de bouwkwaliteit ervan niet denderend. Het kastje voelt vrij kwetsbaar aan. Beter nog, de eerste keer dat ik trachtte om de power connector te verwijderen, trok ik haast de gehele aansluiting eruit. Daar schrok ik logischerwijs van.
Kortom, je moet zorgvuldig met de controller omgaan en dat is zonde voor wat anderzijds oogt als een premium product. Gelukkig voelen de overige onderdelen verder uitstekend aan. Zo kan ik niets vreemds of goedkoops opmerken aan de radiator, fans of andere onderdelen. Het contrast in bouwkwaliteit is wel opvallend te noemen en iets wat ik bij Cooler Master’s toekomstige koelers graag verbeterd wil zien.
Hieronder een overzicht van de test bench met de aanwezige hardware.
Belangrijk is om te vermelden dat de prestaties kunnen verschillen in de praktijk. Denk hierbij aan variabelen als de kamertemperatuur, luchtverplaatsing (airflow) in je systeem, de gebruikte chip/processor en de instellingen als het om voltages gaat. Het resultaat kan ook per moederbord verschillen als je gebruik maakt van het automatisch overklokken van je systeem. Ieder moederbord pakt zijn pre-set voltages vanuit de BIOS, wat een groot verschil kan maken. De testen zijn zo zorgvuldig mogelijk afgenomen in een ruimte van 17 - 18 graden Celsius. De testen zijn zo praktisch mogelijk ingericht met de beschikbare middelen. Er is geen sprake van extra luchtverplaatsing door andere fans, het systeem bevindt zich in een open ruimte op de test bench.
Voor het testen van het drietal aan koelers, de PL360 Flux, ML360 Illusion en ML240L V2 RGB, is dezelfde test bench gebruikt die Pim sinds kort hanteert voor zijn reviews. De resultaten zijn dus direct te vergelijken met de bestaande koelers in de tabellen. In 2022 werken we naar een volledig nieuwe standaard toe, maar voor nu bestaat de werkwijze nog uit het meten van de gemiddelde kerntemperatuur aan het einde van meerdere Blender Classroom-renders. Die benchmark is in onze ogen realistischer dan programma’s zoals Prime95.
De oude lijst van eerder geteste CPU-koelers samen met de AMD Ryzen 7 1700X test bench (2017 - 2020) vind je hieronder. Hetzelfde geldt voor de eerdere resultaten op onze AMD Ryzen 7 3800XT test bench (2020 - 2021). We zetten het avontuur voort met een Intel Core i9 10900K. Vooraf aan de benchmark resultaten vind je hieronder de Intel Core i9 10900K test bench anno 2021.
AMD Ryzen 7 1700X test bench resultaten (2017 - 2020)
AMD Ryzen 7 3800XT test bench resultaten (2020 - 2021)
Alvorens we in resultaten duiken, wil ik nog even de software bespreken. Zoals te verwachten, maakt de PL360 Flux gebruik van Cooler Master MasterPlus+. In het verleden heb ik mijn mening omtrent die software veelvuldig gedeeld; ten opzichte van concurrentie acht ik deze als ondermaats. Eerlijk gedeeld, ervaar ik op meerdere systemen een bug die veroorzaakt dat ik systeemwaardes, zoals temperaturen en systeemgebruik, niet kan uitlezen. Hopelijk wordt dit snel opgelost.
Gelukkig kon ik wel terecht voor het belangrijkste gedeelte: het aansturen van de RGB-verlichting via de controller. In MasterPlus+ krijg je toegang tot verscheidene RGB-presets, zoals de regenboog of vaste kleuren, en de mogelijkheid om opties zoals helderheid en snelheid aan te passen. Er is ook ondersteuning voor synchronisatie in andere software, zoals ASRock Polychrome Sync, ASUS Aura Sync, GIGABYTE RGB Fusion en MSI Mystic Light.
De controller bezit naast de interne USB-aansluiting en power-aansluiting overigens drie RGB-aansluitingen, waarvan er slechts één in gebruik wordt genomen voor de fans en de pomp van de PL360 Flux. Dat dankzij de meegeleverde splitterkabel. Het lijkt me dus mogelijk om andere fans, in ieder geval van Cooler Master zelf, extra aan te sluiten op de controller en mogelijkerwijs aan te sturen in MasterPlus+.
Met deze review, en de recentelijke Corsair iCUE H100i, zijn we overgestapt naar verkorte resultaten. De PL360 Flux is in twee temperatuurscenario’s getest: idle en onder load met een overklok van 5 GHz op 1,2 volt. Zoals aangegeven bij de testomgeving wordt de gemiddelde kerntemperatuur gemeten na meerdere renders van het welbekende Classroom in Blender. We willen dolgraag over naar een Alder Lake-bench, maar daar zitten nog wat haken en ogen aan vast. Kortom, voor nu nog door met de 10900K.
Temperatuur: idle
We zetten onze reis voort met als eerste de idle temperaturen in Windows. We zien dat bijna alle koelers op dat gebied gelijk opgaan. Dat is geen verrassing en verder dient de idle temperatuur als een eerste ‘sanity check’ of de montage van de koeler geslaagd is. Bij een verkeerde montage zal je bij minimaal gebruik in Windows al omhoog schietende temperaturen zien, maar dat was gelukkig bij geen enkele van de drie koelers het geval.
Temperatuur: load
Dan komen we nu aan bij de grote gebeurtenis en dat is een stresstest met Blender, om precies te zijn de Classroom-render. Na meerdere, opeenvolgende renders zien we dat de PL360 Flux in onze huidige lijst een knetterende intrede doet. Niet alleen staat de koeler bovenaan, dat nota bene met een verschil van drie graden tegenover de voormalige leider. Na extra herhalingen van de test en een controle van de kamertemperatuur valt oprecht te stellen dat de PL360 Flux dusdanig goed presteert.
Nou is dit logischerwijs één testscenario en het kan zijn dat bij lagere en hogere belastingen (loads) van de processor een andere tabel ontstaat. Daar komen we in 2022 op terug met een uitgebreidere testreeks, maar voor nu voldoet Blender als een realistische belasting en gebruik van de processor. In dit scenario staat de PL360 Flux duidelijk bovenaan en is er ongetwijfeld ruimte voor een hogere overklok.
Tenslotte zijn er de andere twee Cooler Master-koelers om mee te vergelijken. Als eerste is er de Illusion 360, die verrassend genoeg niet ver achterblijft. Voor een koeler die € 40,- goedkoper is dan de PL360 Flux is de behaalde temperatuur een mooie prestatie te noemen. Ten tweede resteert de ML240L V2 RGB en die komt als 240mm-AIO logischerwijs iets lager uit. Die koeler is daarentegen te verkrijgen voor ongeveer € 70,- en voor dat geld valt er niets te klagen.
Geluidsproductie
De prestaties van de PL360 Flux mogen dus van een hoog niveau zijn, maar wat is er benodigd om dat te bewerkstelligen? Gaat het gepaard met een lokale F16 in de kamer? Nou, verrassend genoeg is exact het tegenovergestelde het geval, want enkel het duo van Gelid valt lager uit. De geluidsproductie van de PL360 Flux komt neer op een miezerige 39 dB(A) en dat is in de praktijk vrijwel niet te merken. Kortom, er is met een custom fancurve een stille werking mét goede koeling te garanderen.
Over de praktijk gesproken: dat betekent ook dat er ongetwijfeld nog wat ruimte over is in de koelprestaties. Mocht je een overklok met een hoger voltage willen toepassen, dan zal de PL360 Flux waarschijnlijk uitstekend blijven presteren. Helaas weet onze 10900K niet langer voorbij de 5 GHz te gaan, althans, niet zonder inschakeling van de lokale brandweerkazerne. Met de huidige overklok wordt de PL360 Flux bij lange na nog niet overweldigd en dat is tof om te zien.
Om het nog kort aan te halen: ook de Illusion 360 en ML240L V2 RGB zijn geen herriemakers te noemen. Vooral de Illusion 360 zal dan nog wat ruimte overhebben voor een sterkere overklok. Gezien de prestaties van beide 360mm-uitingen is de onderscheiding duidelijk: de Flux kies je voor de beste koeling, waar de Illusion voor de RGB-liefhebbers de ultieme keuze is.
Cooler Master CryoFuze
Standaard komen de drie geteste koelers met de welbekende MasterGel Pro V2-koelpasta van Cooler Master. Als extra bonus heeft de fabrikant haar gloednieuwe CryoFuze-koelpasta opgestuurd om te testen. Deze is is beter bestand tegen temperaturen onder het vriespunt en speciaal ontwikkeld voor de MasterLiquid ML360 Sub-Zero, die we enige tijd geleden gereviewd hebben. Daarbij zou CryoFuze in het algemeen beter moeten presteren, dus dat heb ik met de PL360 Flux getest.
Zodoende zien we hieronder een vergelijking met het eerdere resultaat van 68,3 °C. Met de CryoFuze-koelpasta op de PL360 Flux gesmeerd, zien we zowaar een verbetering van 1,9 °C. Kijkende naar de thermische geleidbaarheid van 14 W/m.K, dan dient het geen verrassing te zijn. Dat is vrijwel gelijk aan de welbekende Kryonaut Extreme van Thermal Grizzly, kortom, indrukwekkend te noemen.
Uiteraard is er dan de kwestie van prijs en die valt in verhouding reuze mee. Een tubetje van 2 gram is vanaf € 8,- te vinden, waar 3,5 gram van bijvoorbeeld Noctua NT-H2 vanaf 12,- euro te verkrijgen is. Prijsgewijs staat CryoFuze dus sterk tegenover de concurrentie en de prestaties spreken ook nog voor zich. Mocht je op zoek zijn naar een kwalitatieve koelpasta, dan is een tubetje CryoFuze het overwegen waard.
Zeau, aan het einde van deze review komen we aan bij een uitgebreide conclusie. In dit geval hebben we naast de PL360 Flux nog de Illusion 360 en ML240L V2 RGB aan de tand gevoeld. Laten we dan beginnen met de hoofdrolspeler: de PL360 Flux heeft een fantastische prestatie opgeleverd. De koeler staan bovenaan in onze huidige lijst en dat nota bene met een verschil van drie graden. Cooler Master’s sleutelwerk aan de fans en pomp, met de pure focus op prestaties, heeft zijn vruchten afgeworpen.
Verder staat de Illusion 360 netjes in de lijst en dat met een focus op RGB en esthetica. Daartegenover staat de zéér betaalbare ML240L V2 RGB met een koelprestatie die voor het geld puik is. Er is op verscheidene prijspunten dus wat te vinden, afhankelijk van je voorkeuren. Nou moet ik zeggen dat ik de PL360 Flux allicht zonder RGB-verlichting had willen zien, want de focus van die koeler is puur gericht op prestaties. Het uitblijven had de prijs/prestatieverhouding naar een absurd niveau kunnen brengen.
Toch ben ik met de huidige verhouding van de PL360 Flux, en het beetje RGB dat aanwezig is, gewoon tevreden hoor. De geluidsproductie speelt daar ook een rol in, want die mag eveneens als één van de laagste uitvallen. Kortom, de PL360 Flux is een prestatiegericht monster met een gegarandeerd stille werking. De adviesprijs van € 180,- maakt het mede een prijzig monster, maar met de top-of-the-line prestaties is dat geld goed besteed. The king of cooling is back!
