Gesponsord: De diverse vermogens van laptop-GPU’s uitgelegd

• Bekijk alle MSI-laptops

• Verschillen in vermogen
• RTX 4090 Mobile - van 105 W tot 175 W
• RTX 4080 Mobile - van 165 W tot 175 W
• RTX 4070 Mobile - van 105 W tot 140 W
• RTX 4060 Mobile - van 45 W tot 140 W
• RTX 4050 Mobile - van 45 W tot 105 W
• Samenvatting

Bij de aanschaf van een gaminglaptop is de aanwezigheid van een videokaart, ofwel GPU een must. Welke GPU je kiest, is natuurlijk afhankelijk van je budget. Ga je vervolgens op jacht bij de online hardwareboer, dan kan het zijn dat dezelfde GPU voorkomt in verschillende laptopmodellen. Op dat moment oogt het logisch om het goedkoopste model te kiezen, want dan benut je voor minder geld dezelfde GPU, toch? Helaas is dat niet altijd het geval, want binnen elke gaminglaptop staat één ding centraal: het maximale vermogen.

Zodoende hebben wij met MSI deze guide in het leven geroepen om de verschillende vermogens van laptop-GPU’s in kaart te brengen. Om precies te zijn van de nieuwe Nvidia RTX 4000 Mobile-serie. Waarom bestaan die verschillen überhaupt en hoe kan je achterhalen wat het vermogen is van de GPU in een specifiek model? Dat zijn onder andere de vragen die we uitbundig gaan beantwoorden, in dit geval met de laptopreeksen vanuit MSI als voorbeeld. Daarmee worden de mogelijke GPU-vermogens per laptopreeks overzichtelijk.

Vermogen en koeling

Laten we beginnen met wat het GPU-vermogen in de praktijk betekent. Vermogen gaat namelijk hand-in-hand met de prestaties en - nog belangrijker - de benodigde koeling. Zo bereikt een GPU met een hoger vermogen een hogere kloksnelheid, wat betere prestaties oplevert. Echter brengt het hogere vermogen óók meer hitteproductie met zich en dat is waar het koelingsvermogen van een laptop bij komt kijken. Zo spreekt het voor zich dat een dunnere laptop minder koelpotentie in zijn mars heeft en dus niet gepaard wordt met laptop-GPU’s van absurde vermogens.

Nochtans zoekt een fabrikant zoals MSI de grenzen op, zoals we gezien hebben in onze review van de MSI Stealth 15M met een RTX 3060 van maximaal 75 W. Die laptop is slechts 18 mm dik en toch in bezit van een bovengemiddeld GPU-vermogen voor die slankte. Daardoor liggen temperaturen in de praktijk wat hoger en wordt het chassis van de laptop potentieel wat warmer, maar in de praktijk leverde het voor gaming geen problemen op.

Verschillen binnen de laptopreeksen

Het GPU-vermogen in een laptopmodel moet dus in balans zijn met de koelpotentie van de laptop én de laptopreeks. Daarbij biedt niet elk laptop binnen een reeks exact dezelfde koeling, ofwel hetzelfde vermogen. Binnen de laptopreeksen zelf zijn namelijk er ook segmenteringen te vinden. Zo biedt de benoemde Stealth 15M een vermogen tot maximaal 75 W voor de RTX 3060. Daar waar bijvoorbeeld de Stealth GS77 een RTX 3060 bezit met een vermogen van maximaal 105 W. Beiden zijn onderdeel van de ‘Stealth’-reeks, doch met verschillende ontwerpen voor de koeling.

Balans tussen CPU en GPU

Hoewel een hoger vermogen als de beste keuze klinkt, is het kernwoord hierbij ‘maximaal’. De GPU moet het vermogen namelijk delen met de CPU, ofwel processor. Zo kan bij een minimale belasting van de CPU meer vermogen aan de GPU geschonken worden en vice versa. Wat gebeurt er dan wanneer beiden tegelijkertijd belast worden? Veelal komen de kloksnelheden in dat geval lager uit dan het potentiële maximum, omdat zowel CPU als GPU minder dan het maximaal toegestane vermogen tot beschikking heeft. Tevens is dit gebonden aan de maximale koelpotentie van de laptop, want bij volledig gebruik van beiden ligt de hitteproductie hoger.

Hier kunnen fabrikanten op inspelen door betere koeling en stroomlevering te bieden. Zo zien we bij de nieuwe MSI Titan GT77 HX de zogeheten OverBoost Ultra Technology voor het mobiele vlaggenschip van Intel, de Core i9-13980HX. Die techniek poogt om maximale prestaties te persen uit CPU en GPU tijdens volledig gebruik van beiden. Daarnaast kan OverBoost alle Performance-kernen van de Intel-processor naar hogere kloksnelheden duwen bij belasting van enkel de CPU. Kortom, er spelen meer zaken een rol dan enkel het vermogen dat bij de specificaties aangeduid staat voor de GPU.

De nieuwe laptops van MSI komen met de kersverse mobiele RTX 4000-GPU’s van Nvidia. Het topmodel daarvan betreft de RTX 4090 Mobile, met een vermogen tot maximaal 175 W. Hierbij is ‘maximaal’ het kernwoord, want tot de eerste 150 W is de GPU out-of-the-box te configureren door de fabrikant. Met behulp van het zogeheten Dynamic Boost kan een extra 25 W aan vermogen gegund worden. Daardoor wordt het potentiële vermogen naar 175 W getild, mits er voldoende koeling en vermogen is - tevens in balans met de CPU. Zoals aangegeven, speelt MSI bij de GT Titan in op die balans met de benoemde OverBoost Ultra Technology en de Intel Core i9-13980HX.

Hieronder is een overzichtstabel van de nieuwe MSI-laptops die beschikbaar zijn met een Nvidia RTX 4090 Mobile. Daarbij zijn de maximale vermogens en kloksnelheden zichtbaar, waar de Stealth 17 Studio een stapje terugneemt tegenover zijn grotere broers. Bovendien ligt het vermogen van de RTX 4090 Mobile aanzienlijk lager dan zijn desktopvariant met een vermogen van 450 tot 600 W. Logischerwijs is koeling nog niet dusdanig ontwikkeld om een dergelijke GPU in een laptop te temmen. Nochtans zijn er experimentele laptops geweest met volwaardige desktop-GPU’s, al gaat dat voor een hongerige GPU-reeks zoals RTX 4000 niet zomaar op.

Mogelijke prestaties?

Tijdens het schrijven van deze editorial hebben we de MSI Titan GT77 HX, met de gloednieuwe RTX 4090 Mobile, in handen gehad. De eerste benchmarks duiden aan dat je ongeveer 50-60% van de prestaties van een discrete RTX 4090 krijgt. Daarmee valt de RTX 4090 Mobile ergens tussen de desktopvarianten van de RTX 3080 en RTX 3090 in, afhankelijk van de game. In onze aankomende, geschreven review van de MSI Titan GT77 HX gaan we daar dieper op in. Hieronder is alvast een voorproefje van deze ’titaan’ te zien.

Opvolgend is de RTX 4080 Mobile aan de beurt, die tevens tot 175 W aan vermogen kan genieten middels Dynamic Boost. Deze GPU komen we bij MSI tegen in een vijftal aan laptops/reeksen. Daar waar de Titan, Raider en Vector met Intel 13th Gen-processoren de hoogste vermogens bieden. De Vector met een Intel 12th Gen-processor valt er dan net weer onder met een maximaal vermogen van 165 W. Tenslotte is er wederom de Stealth 17 Studio met Intel 13th Gen die een vermogen tot 105 W biedt.

Het is bij de RTX 4070 Mobile dat we een flink aantal laptops in de tabel tevoorschijn zien komen. Die GPU is te verkrijgen in een betaalbaarder spectrum aan MSI-laptops, al zijn er nog steeds de krachtige Raider, Vector en Pulse-reeksen met een maximaal vermogen van 140 W. Daaronder gepositioneerd treffen we de Katana, Crosshair en Stealth Studio aan met een vermogen van maximaal 105 W en de Stealth 14 Studio-reeks met maximaal 90 W als vermogen, doch een onbekend boostklok. Tevens zien we dat de twee Crosshair-reeksen met Intel 12th Gen komen.

Vervolgens arriveren we bij de RTX 4060 Mobile en de grootste lijst dusver. Bijna elke laptopreeks van MSI is met een RTX 4060 te verkrijgen, waar de Raider, Vector en Pulse het hoogste vermogen van 140 W en daarmee de hoogste kloksnelheid bieden. Bij de Katana, Crosshair en Stealth 16/17 Studio kan je terecht voor de 105W-versie. De Stealth 15 en Stealth 14 Studio bieden vervolgens een 90W-variant aan. Tenslotte is er de gloednieuwe, betaalbare Cyborg-reeks met een maximaal vermogen van 45 W. Een stuk zuiniger, doch ook minder krachtig dan zijn grotere broers.

De betaalbaarste uiting betreft de RTX 4050 Mobile met ‘slechts’ 6 GB aan GDDR6-geheugen. Dusver hebben we geheugenhoeveelheden nog niet aangekaart, want 8 GB vanaf de RTX 4060 Mobile is voldoende voor de meeste doeleinden. Met de 6 GB van de RTX 4050 Mobile zijn er enkele scenario’s waarin die hoeveelheid tekort kan schieten, met name bij hogere resoluties. Maar ja, een RTX 4050 Mobile wordt dan ook niet snel gepaard met een 4K-laptopscherm, dus in de praktijk stoot je niet zomaar tegen dat euvel aan. Tenzij je de laptop natuurlijk aan een 4K-monitor hangt, wat een gebruiksscenario kan zijn.

Als het gaat om typerende prestaties met een vermogen van 90 W, dan zou een RTX 4050 Mobile ongeveer 50% sneller moeten zijn dan een RTX 3050 Mobile. Dat is losstaand van de ondersteuning van Nvidia DLSS 3 bij RTX 4000, waardoor de RTX 4050 Mobile en zijn broers een grotere prestatiesprong kunnen maken in ondersteunde DLSS 3-games. Als je binnen je budget een laptop kan verkiezen met een RTX 4050 Mobile van minstens 90 W, dan maak je dus een flinke sprong t.o.v. RTX 3000 én je kan vooralsnog exclusieve features benutten. Kortom, dat is een oprechte overweging waard.

Aan het einde van deze rits aan tabellen hopen we een aantal zaken overzichtelijk te hebben gemaakt. Als eerste mag het duidelijk zijn dat eenzelfde GPU diverse vermogens en daarmee verschillende prestaties biedt. Het maximale vermogen wordt bepaald door de aanwezige koeling, ofwel door de laptopreeks. Daarbij maakt een fabrikant zoals MSI afwegingen als het gaat om slankte, geluidsproductie en prijspositionering. Van een monsterlijke Titan met een RTX 4090 Mobile tot aan een betaalbare Cyborg of Thin-uiting met een RTX 4050 die zachtjes stroom slurpt - er zijn talloze opties te vinden.

Voor gaming zoek je binnen je budget de krachtigste GPU die je kan vinden met het hoogst mogelijke vermogen. Dan nog is het prestatieverschil tussen 105 W of 90 W bij een RTX 4050 niet groot. Beter nog, de maximale kloksnelheid ligt bij 90 W zelfs ietsjes hoger op papier. Staat je budget enkel een RTX 4050 of RTX 4060 toe van 45 W, tja, dan liggen de potentiële kloksnelheid en prestaties een stuk lager. Tegelijkertijd kan je daar bewust voor kiezen omwille van budget én batterijduur, terwijl je minder veeleisende games alsnog kan genieten.

Zodra je een gewenst laptopmodel gevonden hebt, is het in ieder geval om even te kijken naar de officiële productpagina ervan. Daar biedt MSI keurig netjes de specificaties en aanwezige features aan, waar zelfs de betaalbare Cyborg en Thin een IPS-scherm van 144 Hz beloven. Dat is voor gaming natuurlijk meer dan gewenst. Houd er wel rekening mee dat sommige modellen verschillen per regio of niet in alle regio’s beschikbaar zijn. Nochtans hebben we met deze guide bij de launch hét overzicht van laptopreeksen en de GPU’s die ze bieden. Kortom, veel plezier en succes bij het maken van een keuze!